Het renterisico betreft de huidige en toekomstige blootstelling van de winstgevendheid en het vermogen van de bank aan ongunstige rentebewegingen. Het wordt bewaakt door het ALCO. Daarbij wordt de evolutie van de renterisicopositie gevolgd, alsook de overeenstemming met wet- en regelgeving, de beleidslijnen en het vastgelegde limietenkader. De bank voldoet aan alle limieten die de toezichthouder oplegt. De bank meet haar renterisico zowel vanuit een inkomensperspectief als vanuit een vermogensperspectief.

Voor de inkomstengevoeligheid simuleert de bank het effect op haar resultaat van een geleidelijke marktrentewijziging van 2%-punt. Daarbij maakt de bank gebruik van zowel haar eigen veronderstellingen (horizon drie jaar en geleidelijke marktrentewijzigingen) als van de veronderstellingen van de toezichthouder (EBA SOT NII – horizon één jaar en onmiddellijke marktrentewijzigingen).

In 2023 bleek voornamelijk het scenario van een geleidelijke marktrentestijging – volgens zowel de interne als externe aannames – het meest nadelig voor de rentemarge van de bank.

Door het vervalschema van de deposito’s zonder vervaldag is er een groot volume dat onmiddellijk rentegevoelig wordt. De leningen, leasings en rentings daarentegen worden minder snel rentegevoelig, waardoor de depositokosten, in het scenario van een rentestijging, sneller stijgen dan het interestinkomen uit de kredietportefeuille. De negatieve gevolgen van de beschouwde rentescenario’s lagen in 2023 altijd ruim binnen het overeenkomstige waarschuwings- en limietenkader.

Voor de vermogensgevoeligheid wordt het effect op de economische waarde van het banking book gemeten in zes rentescenario’s, zowel parallelle als niet-parallelle. Daarvoor maakt de bank zowel gebruik van haar eigen veronderstellingen als van de veronderstellingen van de toezichthouder (EBA EVE SOT).

Begin 2023 liepen we het meeste risico in de scenario’s met een rentestijging (parallelle rentestijging van 2% en rentestijging op korte termijn van 2,5%). Eind 2023 liepen we het meeste risico in de scenario’s van een rentedaling (vervlakking, d.w.z. +2,5% op korte termijn en -1% op lange termijn en parallelle rentedaling van 2%). Dat is het gevolg van een sterke toename van het volume aan klanten met termijnrekeningen (passief) en een sterke volumestijging van het overschot op de monetaire reserve (actief). In een scenario van een rentedaling zorgt dat voor een toename van de waarde van de passiva terwijl de waarde van de activa gelijk blijft. Ook daar lagen de negatieve gevolgen altijd ruim binnen het overeenkomstige waarschuwings- en limietenkader.

De duration van het eigen vermogen kende tot en met oktober een vrij stabiel verloop (gemiddeld 1,4 jaar). In de laatste maanden van 2023 daalde de duration dan weer sterk tot -0,7 jaar door het sterk toegenomen volume aan klanten met termijnrekeningen. Een scenario van een rentedaling draait dus negatief uit voor de bank.

De bank beheert haar renterisicopositie proactief om steeds te voldoen aan zowel haar eigen limietenkader als dat van de toezichthouder. De bank gebruikt geen derivaten voor de beheersing van het renterisico.

Het liquiditeitsrisico is het risico dat de bank niet aan haar financiële verplichtingen kan voldoen tegen aanvaardbare kosten. Het wordt bewaakt door het ALCO, dat de evolutie van de liquiditeitsrisicopositie volgt, alsook de overeenstemming met wet- en regelgeving, interne beleidslijnen en het geldende limietenkader.

De bank volgt haar liquiditeitsrisicopositie op aan de hand van metingen op zeer korte, korte, middellange en lange termijn. Via stressscenario’s schat de bank de gevolgen van uitzonderlijke situaties in. De bank zorgt ervoor dat zij steeds beschikt over voldoende ruime, kwaliteitsvolle liquiditeitsbuffers.

De bank volgt nauwgezet haar intradayrisico-positie op, waarbij ze ook beschikt over een kredietlijn bij de NBB. Het intradayrisico treedt onder meer op bij de verrekening van Visa/Mastercard-transacties en van STET- en SWIFT-kasstromen.

In de tweede helft van november versterkte de bank haar aanwezige middelen via een succesvolle campagne voor termijnrekeningen en een bijkomende repotransactie met Crelan voor een bedrag van tien miljoen euro op één maand.

In 2023 bedroeg de liquidity coverage ratio (LCR) nooit minder dan 400%. Het gemiddeld hoge niveau van de LCR duidt erop dat de bank over een meer dan voldoende hoge liquide buffer beschikt om uitstromen op te vangen. De LCR beantwoordt ruimschoots aan het interne limietenkader en de prudentiële minimumlimiet van 100%.

De net stable funding ratio (NSFR) bedroeg eind 2023 167% en duidt op een gezonde fundingstructuur van de bank. In 2023 vertoonde de NSFR een dalende trend (164% in januari, 155% in november) door een sterke productie van hoogrentende activa. De sterke volumestijging van de klanten met termijnrekeningen zorgde voor een NSFR die eind december opnieuw op het niveau van begin 2023 lag. De NSFR moet minimaal 100% bedragen.

Specifiek om de liquiditeitspositie op middellange termijn op te volgen simuleert de bank een bankrunscenario, waarvan de gevolgen op haar liquiditeitspositie worden gemeten.

Het kredietrisico of tegenpartijrisico is het risico van verlies door het in gebreke blijven van een debiteur of tegenpartij. De bank wordt blootgesteld aan het kredietrisico in het kader van haar kredietverlening aan consumenten en ondernemingen en haar eigen beleggingsactiviteiten. Na de coronapandemie leidde de oorlog in Oekraïne tot een ongeziene energiecrisis die de financiële draagkracht van gezinnen en bedrijven zwaar onder druk zette. Daarnaast brengt het conflict in het Midden-Oosten wereldwijde angst en onzekerheid met zich mee. De bank volgt die ontwikkelingen en de gevolgen ervan op de voet en legt er uit voorzichtigheid provisies voor aan. Naast een permanente kwaliteitsbewaking op diverse niveaus binnen de bank wordt het kredietrisico maandelijks opgevolgd door het KCEC.

De bank beoordeelt het kredietrisico van de kredietverleningsactiviteit in zowel haar front- als haar backoffice, rekening houdend met vastgelegde kredietbeslissingsbevoegdheden. De bank maakt gebruik van een kredietbeslissingsmodel waarbij er rekening wordt gehouden met de terugbetalingscapaciteit, de verstrekte waarborgen, de reputatie en de solvabiliteit van de kredietnemer.

Specifiek voor het segment van het hypothecaire krediet monitort de bank de evolutie van de loan-to-valueratio zowel op het niveau van de nieuwe productie als op het niveau van de kredietportefeuille. In haar ICAAP/ILAAP-oefening schat de bank aan de hand van stressscenario’s de gevolgen in van extreme waardedalingen van in hypotheek genomen vastgoed. Er wordt daarvoor rekening gehouden met waardedalingen van 15% tot 35%, afhankelijk van het scenario en het type vastgoed (commercieel, residentieel).

Als onderdeel van de kwaliteitsbewaking van haar kredietportefeuille volgt de bank de evolutie op van de forborne kredietvorderingen. Dat zijn kredietvorderingen waarbij de bank een klant met betalingsmoeilijkheden bepaalde toegiften deed om te vermijden dat die zijn financiële verplichtingen niet langer kan nakomen en de bank kredietverlies zou lijden. De bank evalueert of er voor forborne kredietvorderingen voldoende provisie voor kredietverlies wordt opgezet.

Het kredietverlies over 2023 verbonden aan de kredietverleningsactiviteit bedroeg 0,46% en lag hoger dan in 2022 (0,39%). De in 2022 aangelegde extra management overlay van 9 miljoen euro werd in 2023 aangehouden en werd opgezet om mogelijke negatieve gevolgen van dalende huurprijzen, oplopende achterstalligheid bij leasing en renting en sombere macro-economische vooruitzichten op te vangen.

Ook de eigen beleggingsportefeuille van de bank is onderhevig aan kredietrisico. Om dat risico te beperken, heeft de bank in haar beleggingsbeleid maximumlimieten voor tegenpartijen vastgelegd. Het limietenkader dat op Crelan-groepsniveau vastgelegd werd, is minimaal van toepassing. Voor de bepaling van de eigenvermogensvereiste voor kredietrisico hanteert de bank de standaardbenadering.

De bank definieert operationeel risico als de kans op schade door tekortkomingen in werkwijzen, systemen, menselijke fouten of externe gebeurtenissen. In het trimestriële riskcomité wordt gerapporteerd over het operationele risico en het reputatierisico en wordt er over voorgestelde controlemaatregelen beslist. Specifieke risicodomeinen, zoals bedrijfscontinuïteit en informatiebeveiliging, worden aangestuurd vanuit stuur- en werkgroepen.

Centraal in het beheer van operationele risico’s binnen de bank staan een permanente identificatie en evaluatie van risico’s naar aanleiding van de invoering of wijziging van processen en/of nieuwe producten, een centraal incidentenbeheersysteem voor fraudepreventie, bedrijfscontinuïteitsplanning en disaster recovery tests en de nodige zorg voor de sensibilisering van de medewerkers. Voor de activiteiten die de bank uitbesteedt, zorgt zij ervoor dat de risico’s die daaraan verbonden zijn, zoals informatiebeveiliging en bedrijfscontinuïteit, geïdentificeerd en afdoende ingedekt worden. Die afspraken worden in een service level agreement of contractueel vastgelegd.

Dat de bank haar operationele risico’s goed onder controle heeft, blijkt uit de jaar na jaar lage schadecijfers als gevolg van operationele risico’s en de grote hoeveelheid vermeden schade dankzij performante controlemaatregelen.

Cybercriminaliteit, money muling en phishingfraude krijgen voorname aandacht. In dat kader beschikt de bank onder meer over een stappenplan voor als de bank geconfronteerd wordt met cybercriminaliteit. De bank biedt haar klanten ook de mogelijkheid om 24 op 7 hun rekeningen en/of betaalkaarten onmiddellijk te laten blokkeren mochten zij het gevoel hebben dat ze slachtoffer zijn van bijvoorbeeld phishingfraude.

Voor de bepaling van de eigenvermogensvereiste voor het operationele risico hanteert de bank de basic indicator approach en houdt zij zo kapitaal aan ter waarde van 19,6 miljoen euro.